پیوست های محیط زیستی كه وجود ندارد؛
غبار صنعت سیمان بر پیكر سبز و كهن دیلمان گیلان
محیط زیست و زندگی اهالی برخی نواحی منطقه دیلمان شهرستان سیاهکل به علت فعالیت کارخانه سیمان در این منطقه گرفتار صدمه شده و خیلی از پوشش های گیاهی و کشاورزی از بین رفته است.
خبرگزاری مهر، گروه استان ها- مریم ساحلی: بلندای باستانی و سبز دیلمان از غبار صنایع در امان نمانده است. این روزها خنکای نسیم، پیراهن سبز زمین و زندگی ساده اهالی سخت کوش این منطقه از رنجی نشان دارد که ماحصل فعالیت صنعت سیمان در آن است.
بی تردید در گذر سالیان، گسترش ساخت و سازها در گرو تولید مصالح و توسعه صنایع ساختمانی است، اما نباید از یاد برد که طبیعت کم نظیر گیلان در کوران فعالیت صنایع نیازمند دقت، مراقبت و ملاحظات ویژه است. ملاحظاتی که بی توجهی نسبت به آن سبب شده تا کشاورزی و دامپروری اهالی بعضی از روستاهای دیلمان گرفتار صدمه شود.
«محمود هوشیار فرد» پژوهشگر و عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی گیلان در گفتگو با خبرنگار مهر در این زمینه اظهار نمود: صنعتی شدن یک منطقه بدون توجه به توان محیطی و ارزیابی زیست محیطی آلاینده ها سبب آلودگی و تخریب اراضی و پوشش گیاهی و همینطور ناهنجاری اجتماعی می شود.
وی با اعلان اینکه امروزه یکی از موضوعات بحث برانگیز و جدی که سبب نگرانی در ارتباط با توسعه صنایع شده، آلودگی های زیست محیطی است، اضافه کرد: این آلودگی ها که توسط انسان ایجاد می شود در نهایت صدمه های آن هم متوجه خود آنها می شود.
هوشیار فرد با اشاره به این که یکی از عاملهای مهم ایجادکننده آلودگی ها، فرایند تولید سیمان در کارخانه ها است، اظهار داشت: کارخانجات سیمان به سبب ماهیت فرآیند تولید و هم استفاده از مواد معدنی و سوخت های فسیلی یکی از ۱۷ صنعت بسیار آلوده کننده محیط زیست شناخته شده اند.
تولید سیمان در گستره ای سبز
هوشیار فرد افزود: طی چند دهه اخیر، روند رو به رشد صنعت سیمان در کشور باوجود اشتغال زایی، منافع اقتصادی و رونق پروژه های مختلف عمرانی و صنعتی به سبب سطوح آلایندگی و تولید گرد و غبار، گازهای سمی، آزاد شدن عناصر سنگین همانند جیوه، سرب، کروم، نیکل، کبالت، کادمیوم و سیلیس آلودگی هوا، خاک و اراضی زراعی، آب های زیر زمینی، تغییر فون و فلور منطقه را هم بوجود آورده است.
وی با اعلان اینکه اثرات سو فلزات سمی جیوه و کادمیوم در پوشش گیاهی مناطق اطراف کارخانه های سیمان امری اجتناب ناپذیر است، اضافه کرد: گرد و غبار و گازهای سمی ناشی از فرآیندهای تولید سیمان مانند حمل و نقل مواد اولیه توسط کامیون از معدن به سمت کارخانه، گرد و غبار ناشی از فرآیند سنگ شکنی یا آسیاب کردن مواد اولیه، کوره های پخت مواد خام همچون مشکلاتی هستند که در منطقه دیلمان دیده می شود.
هوشیار فرد افزود: باید توجه داشت که انتشار ذراتی با اندازه کوچک تر از ۱۰ میکرو، گاز SO۳ ناشی از تبدیل SO۲ تحت نور خورشید و عناصر سنگین عاملهای مهم ایجاد بیماری های تنفسی، پوستی، گوارشی، کبد و سرطان هستند.
وی اضافه کرد: آلودگی های ناشی از مواد آلوده کننده کارخانه سیمان علاوه بر تاثیر قرار دادن زندگی ساکنین روستاهای اطراف کارخانه، نظم اکوسیستم اطراف این محل را هم به مخاطره می اندازد. آلودگی های ناشی از مواد آلوده کننده کارخانه سیمان علاوه بر تاثیر قرار دادن زندگی ساکنین روستاهای اطراف کارخانه، نظم اکوسیستم اطراف این محل را هم به مخاطره می اندازد.
این پژوهشگر گیلانی با اعلان اینکه بیشترین صدمه متوجه روستاهای گولک، گرماور، میکال، دیارجان و عاشورآباد در منطقه دیلمان شده است، افزود: امکان دارد آلوده کننده های هوا به گیاه صدمه بزنند و یا آنها را در مقابل آلودگی ناشی از عوامل زنده، حساس تر سازند.
وی افزود: حقیقت این است که ذرات جامد معلق یا همان گرد و غبار ناشی از کارخانه سیمان در منطقه دیلمان علاوه بر آلودگی هوا و آب های جاری و زیرزمینی منطقه بر روی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی زمینهای کشاورزی، عملکرد کمی و کیفی محصولات زراعی و باغی منطقه و علوفه مرتعی و چرای احشام هم تاثیر می گذازاد.
هوشیار فرد اضافه کرد: پوشش گیاهی منطقه دیلمان در گذشته دارای تنوع گونه ای زیادی بود به صورتی که بیشتر از ۳۵۰ جنس و ۹۰ خانواده گیاهی، ۱۱ درصد متعلق به خانواده کاسنی، ۷.۴ درصد متعلق به خانواده شب بو، ۷ درصد حبوبات و ۶.۸۳ درصد گلسر خیان در منطقه رویش داشتند.
روند صدمه به گیاهان
وی با اعلان اینکه غبارهای متصاعد شده از کارخانه های سیمان شامل فلزات سنگین مانند مس، کروم، جیوه، سرب و ترکیباتی همانند فلورایدها و سولفات ها است، افزود: این ترکیبات با تغییر دما، بافت خاک، افزایش اسیدیته، رسانایی الکتریکی و ظرفیت تبادل کاتیونی، رطوبت و فرسایش خاک روی پوشش گیاهی و کیفیت گیاهان مورد تغذیه احشام در نواحی اطراف کارخانه سیمان تاثیر گذاشته است.
پژوهشگر گیلانی در ادامه با اشاره به تاثیر این ترکیبات روی میزان سبزینه و روزنه های برگی و صدمه به رشد محصولات زراعی و باغی و حتی گیاهان دارویی مرتعی، افزود: غبار سیمان سبب افزایش سرعت تعرق گیاه و واکنش غبار سیمان با بخار آب حاصل از تعرق گیاه سبب تشکیل لایه نازک سیلیکات کلسیم آبدار روی برگ ها و کاهش رشد گیاهان می شود.
وی با اعلان اینکه در فصول بارندگی قشر سیلیکاته در سطح برگ ایجاد می شود، اضافه کرد: میزان ازت برگ کم و فسفر، پتاسیم، کلسیم و نیزیم گیاهان مجاور کارخانه بسیار بالاست. به صورت کلی، علایم خسارت گرد و غبار سیمان روی گیاهان به صورت زردی، بافت مردگی، کاهش میزان پروتئین حبوبات، کاهش اسید امینه، اختلال در تلقیح گیاهان، کاهش میزان نشاسته در حبوباتی نظیر لوبیا و کاهش وزن هزار دانه و اندازه بوته های گندم ظاهر می شود. گرد و غبار سیمان، گره زایی لوبیا را به سبب افزایش اسیدیته خاک، می کاهد.
ضرورت انجام اقدامات پیشگیرانه برای کاهش آلندگی ها
هوشیار فرد با اعلان اینکه معادن خود به تنهایی منبع آلاینده هستند، خاطرنشان کرد: خاک نزدیک معدن سیمان، کلسیم و منیزیم بالاتری دارد. آلودگی بالای اراضی مجاور معدن به فلزات سنگین و رها شدن حدود ۴۰ هکتار زمینهای مرغوب کشاورزی به سبب دپوی مصالح و رانش زمین روستای گرما ورکه زمانی زیرکشت گندم و جو بودند و تخریب قنات مسیر معدن کارخانه سیمان به سبب فعالیت معدن کاری و استخراج مواد اولیه و حمل و نقل آنها از موارد نگران کننده فعالیت صنعت سیمان در منطقه است.
وی با اشاره به این که با ورود مواد رسی به خاک میزان ظرفیت جذبی خاک بالا رفته که یکی از عاملهای مهم کاهش رشد گیاهان منطقه است، اضافه کرد: البته میزان فاصله از کارخانه، روی غلظت فلزات سنگین در خاک اطراف کارخانه سیمان و تنوع و تراکم پوشش گیاهی اهمیت دارد. همینطور باید توجه داشت که حساسیت گیاهان مختلف به آلاینده های کارخانه سیمان متفاوت می باشد.
این پژوهشگر گیلانی افزود: گرد و غبار سیمان سبب قلیایی شدن خاک و کاهش فعالیت میکروبی خاک و با تاثیر روی حاصلخیزی خاک سبب کاهش رشد محصولات می شود. میزان ازت کل خاک در نزدیکی کارخانه بر اثر تبدیل نیترات به نیتریت و کاهش جمعیت امونیفایرها و نیتروفایرها و هم میزان فسفر (P۲O۵) در نزدیکی کارخانه، کمتر است.
هوشیار فرد با تاکید بر این که باید با اقدامات پیشگیرانه محیط زیستی خط تولید سیمان دیلمان برای کاهش انتشار آلاینده ها صورت گیرد، اظهار داشت: بهره مندی از تکنولوژی های کاهنده عوامل آلودگی از قبیل تجهیز و نوسازی سیستم های فرسوده و قدیمی، ایجاد پوشش گیاهی نظیر کمربند سبز چنار در اطراف کارخانه از راهکارهای پیشگیری یا کاهش اثرات نامطلوب زیست محیطی ناشی از فعالیت کارخانه سیمان در منطقه است.
مردم گلایه مند هستند
دهیار روستاهای دیارجان و عاشورآباد در گفتگو با خبرنگار مهر با اعلان اینکه گرد و غبار فعالیت کارخانه سیمان زیاد بوده و باعث ایجاد آلودگی در منطقه شده است، اضافه کرد: این کارخانه سبب از میان رفتن چراگاه های منطقه شده و درختچه هایی که دامداران در مدت زمان حدود ۲۰۰ سال پرورش داده اند، از بین رفته است.
علی عابدی با اشاره به این که جاده ها ناامن، و باغات فندق و گردو گرفتار صدمه شده اند و دیگر محصول نمی دهند، اظهار داشت: منابع آب بالا دست هم به دنبال استفاده از چاه های عمیقی که برای تولید سیمان استفاده می شود، درحال خشک شدن است. و البته ذراتی که متعاقب فعالیت کارخانه سیمان در هوا پراکنده می شود هم می توانند روی سلامت مردم تاثیر بگذارند.
وی درباره بررسی های محیط زیستی قبل از راه اندازی کارخانه هم اظهار نمود: بررسی های محیط زیستی انجام شده اما متأسفانه بیشتر از آنکه به اهمیت محیط زیست اندیشیده شود به مبحث اشتغال زایی توجه شد. این در حالیست که شاید الان حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد نیروهای شاغل در کارخانه بومی باشند؛ در واقع میتوان گفت، ضررهایی که این کارخانه دارد از منافع آن بیشتر بوده است.
تلاش برای اصلاح
یک فعال محیط زیست در گفتگو با خبرنگار مهر درباره مشکلاتی که فعالیت کارخانه سیمان در دیلمان به دنبال دارد، اظهار نمود: مدیران ملی و استانی، فعالان محیط زیست و نماینده مردم لاهیجان و سیاهکل در مجلس شورای اسلامی درباره صدمه های فعالیت کارخانه سیمان در این منطقه صحبت کرده اند. البته هرچند گویا با فشارهای اداره محیط زیست، فیلترهایی نصب و بر مبنای تأیید آزمایشگاه ها شاید وضعیت بهتر شده باشد اما به هر حال زیان های این کارخانه برای منطقه بیشتر از فوایدش است.
«رامین شیرعلی پور» در ادامه خاطرنشان کرد: ارزیابی محیط زیستی برای راه اندازی این کارخانه بر مبنای اطلاعاتی که دارم، انجام شده اما چگونگی انجام این ارزیابی ها موضوعی است که باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد. متأسفانه در چنین مواردی انجام ارزیابی ها عواقب اجتماعی لحاظ نمی گردد که به نارضایتی عمومی می انجامد.
وی خاطرنشان کرد: با عنایت به حجم فعالیت این کارخانه و نقشی که در تأمین سیمان استان گیلان بر عهده دارد، نمی توان توقع داشت که فعالیتش متوقف شود با عنایت به حجم فعالیت این کارخانه و نقشی که در تأمین سیمان استان گیلان بر عهده دارد، نمی توان توقع داشت که فعالیتش متوقف شود اما اصلاح آن امکان پذیر است. در واقع اصلاح تجهیزات و نگاه مدیریتی حاکم بر کارخانه در این راستا بسیار حائز اهمیت می باشد.
ضرورت توجه بیشتر متولیان محیط زیست و صنایع
آنچه در این گزارش از آن سخن گفته شد بر لزوم نظارت بر روند راه اندازی و فعالیت صنایع در گستره محیط زیست حساس گیلان و استعدادهای پرارزش این خطه سبز، نشان دارد. بنابراین انتظار می رود متولیان ذی ربط به نسبت این مورد اهتمام و توجه بیشتری داشته باشند. بدون شک انجام مطالعات و بررسی های دقیق در صدور مجوز راه اندازی صنایع صدمه رسان و همینطور نظارت بر چگونگی عملکرد صنایع مشغول به فعالیت و کوشش برای هدایت این فعالیت ها در جهت کاهش صدمه ها انتظار بزرگی نیست که امید می رود مدیران در رابطه با این حوزه نسبت به آن توجه بیشتر داشته باشند.
لازم به ذکر است خبرنگار مهر برای شنیدن صحبت های مسؤلان اداره کل محیط زیست استان گیلان با آنها تماس گرفته و حتی سوالات را هم ارسال کرد اما با وجود فرصت یک هفته ای مسؤلان این اداره کل همانند موضوعات گذشته به بهانه فشار کاری و جلسات حاضر به پاسخگویی نشدند.
منبع: بیا شمال
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب