یادداشت؛
رسیدن به اقتصاد مقاومتی از مسیر اقتصاد دانش بنیان
بیا شمال: توسعه و ایجاد شرکت های دانش بنیان در سالهای اخیر بعنوان یک حرکت کارآفرینانه بوده و امروز برای رسیدن به اهداف اقتصاد مقاومتی باید اقتصاد دانش بنیان را تقویت کرد.
خبرگزاری مهر، گروه استان ها- *محمود هوشیارفرد: بدون شک، علم و دانش در رشد ملی به علت ایجاد تخصص و ارتقای راندمان کل عوامل تولید، نقش زیادی دارد و جایگاه فناوری و دانش بعنوان عوامل درون زا در توسعه اقتصادی کشور، یک جایگاه مهم است. از دید اقتصاد کلان سیاست های ابلاغی اصل ۴۴ قانون اساسی، برنامه های توسعه و سند چشم انداز بیست ساله کشور همگی حوزه اقتصاد دانش بنیان را جز حوزه های مهم و تأثیرگذار در کشور دانسته و توسعه این بخش را در اولویت برنامه های توسعه ای کشور قرار داده اند. طی چند سال گذشته، مقوله تولید در نامگذاری سالیانه جای داشته است. رهبر معظم انقلاب اسلامی در پیام نوروزی خطاب به مردم و مسئولین، سال ۱۴۰۱ را سال تولید، دانش بنیان، اشتغال آفرین نامگذاری کردند. در حقیقت این هم، شعار تولید و اشتغال است که با تاکید بر شرکت های دانش بنیان باید انجام بگیرد، توسعه و ایجاد شرکت های دانش بنیان در سالهای اخیر یک حرکت کارآفرینانه بوده که برای بسط تعداد و ارتقای سطح این شرکت ها، دانشگاه ها و جامعه دانشگاهی بعنوان رکن اساسی به حساب می آید.
شرکت دانش بنیان شرکت یا مؤسسه خصوصی یا تعاونی است که بمنظور هم افزایی علم و ثروت، توسعه اقتصاد دانش محور، تحقق اهداف علمی و اقتصادی و تجاری سازی نتایج تحقیق و توسعه در زمینه فناوری های برتر و و با ارزش افزوده زیاد به ویژه در زمینه نرم افزارهای مربوط تشکیل شده اند. در حقیقت یک شرکت دانش بنیان بعنوان کارخانه تبدیل دانش به کالا و خدمت فعالیت می کند. پارک های علم و فناوری کانونی برای توسعه نوآوری های دانش محور بوسیله مساعدت در تشکیل و تقویت بنگاه های اقتصادی کوچک و متوسط دانش محور و کارآفرین محسوب می شوند.
همچنین، با آنکه شرکت های دانش بنیان عامل ایجاد اقتصاد دانشی پایدار و توسعه دانش بومی در خیلی از کشورها هستند اما این موسسه ها در ایران مطابق با چشم انداز ۲۰ ساله کشور، از لحاظ کمی و کیفی در وضعیت مطلوب قرار نداشته و در راه توسعه خود گرفتار چالش هایی همچون ناشی از مشکلات اقتصادی کشور، رکود صنعت و بازارهای داخلی و سیاست های ناموزون حمایتی دولت هستند. بعنوان مثال حمایت دولت در قالب کمک مالی به صندوق نوآوری و شکوفایی از محل مالی صندوق توسعه ملی یا ذخیره ارزی و اختصاص سالانه نیم درصد از بودجه را برای پشتیبانی از شرکت های دانش بنیان به صندوق نوآوری و شکوفایی باید صورت پذیرد. برای آن که شرکت های فعلی ما به سمت شرکت های دانشی پیش بروند لازم است که سیستمی مبتنی بر یک دانش خاص با مشخص شدن محدودیت های سلسله مراتبی، توزیع قدرت تصمیم گیری و از همه مهم تر داشتن قدرت نوآوری فراتر از قدرت اسمی، به وجود بیاید.
متأسفانه تعداد شرکت های دانش بنیان فعال در بخش کشاورزی و منابع طبیعی نسبت به سایر بخش های اقتصادی، قابل توجه نیست. بنابر آمارها، بیش از ۶۶۰۰ شرکت دانش بنیان تأیید شده در کشور وجود دارند که تنها ۲۷۹ شرکت دانش بنیان در حوزه فناوری زیستی، کشاورزی و صنایع غذایی فعالیت دارند. در حالیکه، بخش کشاورزی سهم مهمی در تولید ناخالص داخلی کشور و نیز اشتغال زائی دارد. در استان گیلان، بیش از ۶۰ شرکت دانش بنیان مشغول به کار هستند که فقط ۹ شرکت در حوزه کشاورزی، فناوری زیستی و صنایع غذایی آن هم طی چهار سال اخیر فعالیت می نمایند که یقیناً این آمار در مقایسه با نمودار جمعیتی و ظرفیت های بالای بخش کشاورزی استان مناسب نمی باشد. این مسئله، نشان میدهد گیلان در زمینه زیر ساخت های دانش بنیان با میانگین کشوری فاصله بسیاری دارد.
پروژه تقویت شرکت های دانش بنیان بخش کشاورزی ذیل برنامه ملی توسعه و نفوذ فناوری در بخش کشاورزی با محوریت ارتقا راندمان عوامل تولید، پیاده سازی نظام نوین ترویج، انتقال فناوری شرکت های دانش بنیان سال ها پیش در وزارت جهاد کشاورزی طی تفاهم نامه با معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری تعریف شده است. اما بیشتر شرکت های دانش بنیان عرضه محور هستند، نه تقاضامحور. هم اکنون شرکت های دانش بنیان بخش کشاورزی با مشکلات مختلفی مواجهند. واقعیت این است که شاید یکی از دلیلهای کم توفیق بودن بخش کشاورزی در عرصه های فناوری، تعداد کم شرکت های دانش بنیان باشد. پس باید شرکت های دانش بنیان در بخش کشاورزی حمایت، تقویت و گسترش یابند. لذا، رفع مشکلات شرکت های دانش بنیان می تواند زمینه ورود فناوری های نوین را به بخش کشاورزی، دامپروری و منابع طبیعی فراهم سازد. کار در زمینه های فناوری بخش کشاورزی و عرضه محصولات نهایی در حوزه های مختلف همچون سموم کشاورزی، بذر، کود، نهاده های دامی و طیور، واکسن ها و مکانیزاسیون نیاز به مجوز دارد و تسهیل در صدور مجوزها همچون مجوز صادرات از مزیت های فعالیت در پارک های علم و فناوری می باشد زیرا، عمده این مجوزها در وزارت جهاد کشاورزی متمرکز است. پس پیشنهاد می شود تأسیس شهرک علم و فناوری کشاورزی و منابع طبیعی در گیلان مورد توجه استاندار و نمایندگان محترم مجلس قرار گیرد. زیرا، راه اندازی این شهرک گامی مهم در امتداد توسعه کشاورزی و مشارکت و اشتغالزایی فارغ التحصیلان کشاورزی می باشد.
نکته قابل تأمل که نیاز به واکاوی دارد این است که تعداد زیادی از شرکت های فعال فناور در گیلان به دلیلهای احتمالی مختلف همچون فقدان قوانین و مقررات منسجم، یکپارچه و کاربردی درباب حقوق مالکیت فکری و چگونگی اعطای آن به ابتکارات و اختراعات محققین، روند کند و گاهی سلیقه ای ارزیابی برای تبدیل واحدهای فناور به شرکت برای دانش بنیان شدن، الزام به زود بازدهی شرکتها از طرف پارک، نگاه محصول گرا به عملکرد شرکتها از طرف پارک یا عدم تخصیص صحیح، بهینه و متناسب منابع، اقدام نکرده اند.
شرکت های دانش بنیان بخش کشاورزی می توانند با تبدیل علم فناوری حاصل از تحقیقات به محصول برتر تقاضا محور، برنامه ریزی برمبنای تقاضا و افزایش مداوم کیفیت و تولید ارقام جدید برتر نسبت به ارقام فعلی گامی مهم در امتداد اقتصاد مقاومتی و اشتغال زایی بردارند. لذا، انتظار می رود وزارتخانه ها همچون جهاد کشاورزی و صمت با کمک دستگاه های مرتبط یا همکار همچون بانکها در امتداد نامگذاری امسال توسط رهبر انقلاب اسلامی، بسته اجرائی و عملیاتی درباب شعار سال همچون تفویض اختیارات، اصلاح رویه ها و و حذف و اصلاح تعدادی از بخشنامه ها و بخشنامه ها یا مقررات زائد در رابطه با فعالیت شرکت های دانش بنیان همچون صدور مجوزها و موضوعات در رابطه با زیرساخت های شهرک های کشاورزی و نیز نمایشگاه کالای دانش بنیان بخش کشاورزی و برنامه های ترویج استفاده از محصولات دانش بنیان در سطح مصرف کننده نهایی را تهیه و تدوین و در مواردی بازبینی کنند. همین طور پشتیبانی از شرکت های دانش بنیان استان و پیگیری تسهیلات حمایتی از صندوق نوآوری و شکوفایی معاون ریاست جمهوری برای توسعه اقتصاد دانش بنیان بیشتر مورد توجه قرار گیرد.
*پژوهشگر و عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی گیلان
منبع: biashomal.ir
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب