بی پناهی ركورددار سیل های مخرب؛
علل خسارات میلیاردی سیلاب شمال غفلت از آبخوان داری دردسرساز شد
بیا شمال: ۱۰۶ فقره سیل مخرب طی ۶ ماه نخست سال جاری در حالی رخ داد كه كم توجهی به آبخیزداری و آبخوان داری در سال های گذشته، حسرت و خسارت های میلیاردی را به ارمغان آورده است.
خبرگزاری مهر- گروه استان ها: بی توجهی به آبخیزداری و مدیریت جامع آبریز در ادوار گذشته سبب شده براثر بارندگی های مختلف و جاری شدن سیلاب خسارت های زیادی به بخش های مختلف در كشور ازجمله مازندران وارد شود.
كم توجهی به آبخیزداری و آبخوان داری در كشور و مناطق شمالی در حالی است كه طبق بررسی و پایش كارشناسان، شدت سیل ها به علت نوسانات و تغییرات اقلیمی افزایش یافته است و دراین بین تابحال ۱۱ میلیون هكتار از عرصه های كشور و كمتر از ۲۰۰ هزار هكتار از عرصه های مازندران تحت پوشش طرح های آبخوان داری قرار گرفته است.
به تاكید كارشناسان سرمایه گذاری روی طرح های آبخیزداری و آبخوان داری در بالادست علاوه بر كنترل و كاهش شدت سیلاب ها، ریسك پذیری و خسارت را در بخش های پایین دست به صورت قابل توجهی می كاهد.
ابوالقاسم حسین پور مدیركل دفتر كنترل سیلاب و آبخوان داری سازمان جنگل ها با اشاره به وقوع ۵۶ مورد سیل در استان مازندران تصریح كرد: در سیل اخیر در رامسر ۳۱۳ میلی متر بارندگی و در نوشهر ۲۶۲ میلی متر بارش به ثبت رسید كه ۸۶ میلی متر باران طی سه ساعت رخ داد و به اندازه بارش سه سال برخی مناطق كشور بوده است.
اجرای طرح های آبخیزداری داری و آبخوان داری سبب شد تا۱۹۰ میلیون مترمكعب از حجم سیلاب ها كنترل و از شدت سیل كاسته شودوی با اشاره به اینكه اغلب مناطق كشور خشك و نیمه خشك است، اظهار داشت: همینطور ۱۰۶ مورد سیل طی ۶ ماه سال جاری در كشور رخ داد و اجرای طرح های آبخیزداری داری و آبخوان داری سبب شد تا۱۹۰ میلیون مترمكعب از حجم سیلاب ها كنترل و از شدت سیل كاسته شود.
مدیركل دفتر كنترل سیلاب و آبخوان داری سازمان جنگل ها با تاكید بر اینكه به جای مقابله و جبران خسارت باید با هزینه كمتر به سمت پیشگیری در بالادست بپردازیم و با اشاره به اینكه كشور ما مشكلات خشك سالی و كم آبی و سیل مواجه می باشد اظهار داشت: جلوگیری از فرسایش خاك و احیای پوشش گیاهی در پهنه سرزمین در حوزه آبخیزداری و طرح جامع آبخیز مطرح است.
وی با تاكید بر مشاركت واقعی مردم در سطوح مدیریت آبخیز تصریح كرد: مردم باید در حوزه های آبخیز بعنوان صاحبان عرصه نقش آفرینی كنند و در گذشته عملیات آبخیزداری در ۱۱ میلیون هكتار از حوزه های آبخیز كشور انجام شده است و برابر پیش بینی برنامه ششم توسعه آبخیزداری در۱۰ میلیون هكتار از حوزه های آبخیز كشور انجام می گردد و این نشان از اهتمام دولت و مجلس به این حوزه است.
وی اظهار داشت: امسال از محل اعتبارات صندوق توسعه ملی، به صورت گسترده در اقصی نقاط كشور فعالیت آبخیزداری در دست اقدام است و برابر برنامه زمان بندی پیش بینی شده اقدامات مكانیكی و سازه ای تا آخر آذرماه به بهره برداری می رسد.
خسارت ۷۰۰ میلیاردی سیلاب
سیل اخیر ۷۰۰ میلیارد تومان به بخش های تأسیسات و زیربنایی، كشاورزی و مسكن در مازندران خسارت وارد كرد درحالی كه تنها با ۴۰ میلیارد تومان سرمایه گذاری و تولید سرشاخه ها در ۱۰ منطقه غرب مازندران می توانستیم از بروز خسارت های میلیاردی جلوگیری نماییم.
پایش سیل اخیر در مازندران نشان داده است كه به رغم بالا بودن شدت سیلاب، اثرات تخریبی آن در مناطقی كه طرح های آبخیزداری و آبخوان داری اجراشده بود، بسیار كمتر از سایر مناطق بوده است.
سرشاخه «گیر نیرنگ»، «ماشلك» و «كاظم آباد» در غرب مازندران توانست با انباشت مقادیر زیادی از حجم سیلاب و درختان ریشه كن و افتاده مانع صدمه به شهرها و روستاهای پایین دست شوند.
جواد جلالی رئیس اداره مناطق طبیعی عباس آباد می گوید: با اجرای طرح سرشاخه گیر كاظم رود، روستاهای حاشیه نظیر ماشل آباد، هردآبرود، كلاكرده، پسنده و غیره از خطر سیل مصون مانده اند.
وی درعین حال با اشاره به مسدود شدن و آب گرفتگی پل ها و كانال های داخل جنگل، خواهان خروج این آوردها برای پیشگیری از خسارت ها در حوادث بعدی شد و اظهار داشت: درمجموع اجرای طرح های آبخیزداری و سرشاخه گیر در مهار و كنترل سیلاب ها نقش بسزایی داشته است.
كمتر از ۲۰۰ هزار هكتار اراضی مازندران تحت پوشش طرح های آبخیزداری
كمبود منابع مالی همچون دلایل كم توجهی برای پیشگیری از سیل در استانی است كه ركوردار سیل های مخرب در دهه كنونی به شمار می رودمازندران بیشتر از دو میلیون هكتار عرصه های ملی دارد و الان كمتر از ۲۰۰ هزار هكتار آن تحت پوشش طرح های آبخیزداری است و كمبود منابع مالی ازجمله دلایل كم توجهی برای پیشگیری از سیل در استانی است كه ركورددار سیل های مخرب در دهه كنونی به حساب می آید.
هرچند جلوگیری از فرسایش خاك و احیای پوشش گیاهی در پهنه سرزمین در حوزه آبخیزداری و طرح جامع آبخیز ازجمله اهداف به حساب می آید و در برنامه ششم توسعه ۱۰ میلیون هكتار از عرصه ها تحت پوشش طرح های آبخوان داری قرار می گیرد اما سهم مازندران از طرح های آبخیزداری همچنان ناچیز است.
این وضعیت درحالی كه است كه به قول سید وجیه الله موسوی مدیركل منابع طبیعی مازندران برای اجرای ۱۰ طرح سرشاخه گیر اضطراری تنها ۳۰ تا ۴۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز است و با اجرای آن می توان شدت سیلاب ها را در آینده به حداقل رساند.
پنج سال و ۵۶ فقره سیل
موسوی یكی از اقدامات فوری برای كاهش اثرات سیل و حفاظت از تأسیسات در پایین دست را راه اندازی سرشاخه گیر بیان كرد و از اجرای طرح مطالعات حوزه آبخیز در ۱۰۰ هزار هكتار از عرصه های منطقه اطلاع داد و اظهار داشت: مطالعات طرح های آبخیزداری و آبخوان داری در غرب استان انجام می گردد.
مدیركل منابع طبیعی غرب مازندران با اظهار اینكه سازه ها نظیر سرشاخه گیرها براثر سیلاب اخیر پر و كانال ها و لوله های داخل جنگل مسدود شده است اظهار داشت: خوشبختانه تأسیسات منابع طبیعی دچار صدمه نشد ولی لایروبی انهار و پل ها و كانال های داخل جنگل لازم است.
طبق بررسی ها در پنج سال قبل ۵۶ فقره سیل با بارش بیشتر از ۱۰۰ میلی متر در مازندران رخ داد كه سیل مهرماه سال جاری با بارش ۳۰۰ میلی متری شدیدترین سیل به حساب می آید.
مدیركل دفتر كنترل سیلاب سازمان جنگل ها می گوید: بالغ بر ۲۷۸ حوزه آبخیز تحت پوشش برنامه كنترل سیلاب و آبخوان داری است و با عنایت به اینكه سیل بیشترین خسارت را پس از زلزله به بار می آورد، مدیریت پهنه سیلاب باید با رویكرد پیشگیری از سیل و احیای پوشش گیاهی در بالادست، نفوذ آب در زمین و درون خاك اجرایی شود.
ابوالقاسم حسین پور با اظهار اینكه در سال های اخیر با افزایش شدت سیلاب ها در كشور مواجه بوده ایم ادامه می دهد: استان مازندران جزو مناطق با شدت سیل بالا و سیل خیزی زیاد در كشور است و امسال ۴۵ هزار هكتار از حوزه های آبخیز غرب مازندران در برنامه اجرای طرح ملی آبخیزداری و آبخوان داری قرار داده شده است.
به دنبال كاهش ریسك و مخاطرات سیل در كشور باشیم
وی با اشاره به اثربخشی كارهای آبخیزداری در پیشگیری از سیل، معتقد است: كارهای بالادستی ریسك سیل را می كاهد و باید به دنبال كاهش ریسك و مخاطرات سیل در كشور باشیم و وقتی حوزه های آبخیز ایمن باشند ریسك سیل خودبه خود كاسته می شود و علاوه بر این در پایین دست هم باید به مواردی ازجمله عدم تخریب بستر رودخانه و تجاوز به آن توجه كرد.
طرح مدیریت جامع آبخیز به صورت پایلوت در دو میلیون هكتار از حوزه های آبخیز كشور از دو سال قبل اجراشده است و به قول حسین پور، الگوی مدیریت جامع سیلاب در حال بازبینی است.
طرح مدیریت جامع آبخیز به صورت پایلوت در دو میلیون هكتار از حوزه های آبخیز كشور از دو سال قبل اجرا شده استوی با اشاره به اینكه هفت گام اجرایی در مدیریت جامع حوزه آبریز و آبخیز پیش بینی شده است خاطرنشان كرد: استعداد سرزمین، مشاركت مردم و انسجام دستگاه ها و ارگان های دولتی دخیل در مدیریت جامع حوزه آبخیزداری اصول مهمی است.
پایش ها نشان داده است كه شدت سیلاب ها در ایران به علت تغییرات و نوسانات اقلیمی و مسائل سرزمینی افزایش یافته و طی سال ۹۰ تا ۹۵ حدود ۵۶ مورد سیل در مازندران رخ داده است و این امر توجه به طرح های آبخیزداری را الزامی می سازد.
همچنین طبق آمار ۱۰۶ مورد سیل طی ۶ ماه در كشور رخ داد كه اجرای طرح های آبخیزداری و آبخوان داری سبب شده تا ۱۹۰ میلیون مترمكعب از حجم سیلاب ها كنترل و از بروز خسارت به پایین دست جلوگیری شود و ازاین رو بجای جبران خسارت های حوادث باید با هزینه كمتر به سمت پیشگیری در بالادست بپردازیم و آبخیزداری نوعی سرمایه گذاری در این بخش به حساب می آید.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب