لباس های محلی روایت رنگ ها و هویت گیلانی میراثی که هنوز زنده است
بیا شمال: لباس های محلی گیلان با رنگ های شاد و طرح های اصیل نماد پیوند مردم با طبیعت و فرهنگ بومی اند؛ پوششی که در عین زیبایی، مرزهای حیا و حرمت را پاس می دارد و امروز نیازمند حمایت برای بقا است.
خبرگزاری مهر، گروه استان ها: لباس های محلی در ایران صرفا نمادی از سنت یا میراث گذشتگان نیستند؛ بلکه بخش زنده ای از هویت فرهنگی مردمان این سرزمین به شمار می آیند.
در میان اقوام ایرانی، گیلان یکی از مناطقی است که هنوز می توان در کوچه پس کوچه هایش ردپای اصالت پوشش سنتی را دید؛ لباسی که با رنگ های شاد و طرح های خاص خود، همزمان نماد شادی و وقار است.
در گیلان، لباس محلی نه فقط یک پوشش که بیانی فرهنگی و آیینه ای از روح مردم شمال ایران است؛ مردمی که میان جنگل و دریا زیسته اند و رنگ ها را از طبیعت وام گرفته اند.
دامن های چین دار، نوارهای رنگی، پارچه های گلدار و پیراهن های بلند گیلانی، همگی بازتابی از ذوق، مهارت و باور زن و مرد گیلک اند؛ لباسی که از نسلی به نسل دیگر منتقل شده و هنوز هم در جشن ها، مراسم بومی و حتی زندگی روزمره خیلی از خانواده های روستایی جایگاه ویژه ای دارد.
لباس های سنتی گیلان را می توان ترکیبی از هنر، فرهنگ و اقلیم دانست؛ جامه ای که از دل تاریخ و باور برخاسته و در عین زیبایی و رنگارنگی، مرزهای حیا و حرمت را پاس می دارد.
این لباس ها، برعکس تصور برخی، نه نشانی از گذشته ای دور بلکه گواهی زنده بر استمرار فرهنگی هستند که هنوز نفس می کشد.
پیشینه و هویت فرهنگی لباس های محلی
«سیده سمیه نصیرزاده» یکی تولیدکنندگان لباس های محلی ضمن اشاره به قدمت لباس های محلی گیلان اظهار داشت: لباس های محلی هر منطقه، حاصل تلفیق فرهنگ، اقلیم و سبک زندگی مردم آن منطقه است.
وی اضافه کرد: در گیلان، لباس های سنتی به طور معمول از چند بخش تشکیل می شود؛ بخش بالایی که شامل پیراهن بلند است و بخش پایینی که دامن های رنگی و شلوارهای دیلمانی را شامل می شود. این ترکیب، هم پوشیدگی دارد و هم با طبیعت شمال ایران سازگار است.
نصیرزاده اضافه کرد: در گذشته، زنان گیلانی از پارچه های رنگی و نوارهای تزئینی استفاده می کردند تا در عین سادگی، زیبایی و نشاط را در لباس حفظ کنند لباس قاسم آبادی نمونه ای از همین پوشش است؛ دامنی بلند، چین دار و رنگارنگ که زیر آن پیراهن بلند پوشیده می شود تا حریم و وقار رعایت شود.
به گفته این تولیدکننده، تفاوت میان لباس های محلی تنها در طرح و رنگ نیست، بلکه در نوع نگاه فرهنگی و اخلاق اجتماعی مردم هر منطقه ریشه دارد. در لباس های محلی ایرانی، پوشیدگی یک اصل بوده؛ این لباس ها بطور طبیعی با مفهوم حجاب فرهنگی گره خورده اند. زن ایرانی همیشه به وقار، زیبایی و حیا اهمیت داده و لباس محلی بازتاب همین منش فرهنگی است.
بازتولید در قالب مد و طراحی امروز
نصیرزاده با تاکید بر این که باید اصالت لباس های محلی حفظ شود، اضافه کرد: امروز متاسفانه برخی طراحی ها لباس محلی را با رنگ های تند و فرم های غیر واقعی نمایش می دهند، در صورتیکه لباس اصیل گیلانی وقار و تعادل دارد. اگر مقرر است این لباس ها در مد امروز بازتولید شوند، باید همان روح سنتی را در خود حفظ کنند.
وی تاکید کرد: رنگارنگ بودن این لباس ها نشانه شادابی مردم شمال است، اما در طراحی جدید نباید از مرز اصالت خارج شویم. لباس محلی می تواند مدرن شود، اما نباید به فرم های تقلیدی یا نمایشی تبدیل گردد.
حجاب؛ مفهومی فرهنگی قبل از دین
این تولیدکننده لباس محلی با رد تصور این که حجاب مفهومی صرفا دینی است، اظهار داشت: در فرهنگ ایرانی، از دیر باز مردم نسبت به نگاه نامحرم و حفظ حرمت خانواده حساس بودند.
نصیرزاده افزود: پوشش زنان در مناطق مختلف ایران، همچون گیلان، همیشه با درنظر گرفتن همین ارزش ها شکل گرفته است یعنی قبل از هر دستور دینی، مردم خودشان به سبب حجب و حیای ذاتی شان پوشش را رعایت می کردند.
وی اضافه کرد: لباس های محلی زنان در سراسر ایران، از چارقد زنان لر تا روسری های گلدوزی شده ترکمن ها، همگی نشانه همین وقار فرهنگی هستند این لباس ها می توانند الگوی مناسبی برای پوشش امروز باشند، اگر با نگاه بومی و احترام به فرهنگ محلی ترویج شوند.
نقش آموزش و رسانه در ترویج فرهنگ پوشش
نصیرزاده بر آموزش فرهنگی در مدارس تصریح کرد و اظهار داشت: یکی از علل فاصله نسل جدید از لباس محلی، نبود آموزش و معرفی درست است. اگر در مدارس درباره ی لباس های بومی هر منطقه صحبت شود، بچه ها با علاقه بیشتری به هویت محلی خود نگاه می کنند.
وی با تاکید بر اهمیت ترویج فرهنگی توسط نهادهای مؤثر اضافه کرد: نقش رسانه ها، خصوصاً صدا و سیما و آموزش و پرورش، در معرفی و ترویج لباس محلی بسیار اهمیت دارد. اگر صدا و سیما در برنامه های مختلف از طراحان، شاعران یا هنرمندان دعوت کند با لباس محلی با رنگ های شاد در قاب رسانه ظاهر شوند، این پوشش برای مردم خصوصاً جوانان ملموس تر و جذاب تر می شود.
نصیرزاده اظهار داشت: صدا و سیما می تواند خیلی تاثیر گذار باشد. وقتی در برنامه های تلویزیونی از هنرمندان دعوت می کنند تا در بخش سنتی اجرا داشته باشند، اگر لباس محلی واقعی و درست معرفی شود، مخاطب به آن جذب می شود. متاسفانه گاهی به خاطر انتخاب رنگ های غیرواقعی یا طراحی های اغراق شده، این جذابیت از بین می رود.
چالش های تولید و بازار لباس محلی
نصیرزاده درباره ی چالش های تولید لباس محلی اظهار داشت: هزینه پارچه، دوخت و تزئینات زیاد است. تعدادی از لباس های خارجی با قیمت کمتر عرضه می شوند و همین مساله کار تولیدکننده داخلی را سخت می کند. مثلا ما برای دوخت یک دامن با تزئینات سنتی باید چندین متر نوار و پارچه استفاده نماییم که حدودا نصف هزینه کل لباس را شامل می شود.
وی اضافه کرد: بازار فروش محدودی وجود دارد و حمایت مؤثری از طرف نهادهای فرهنگی و گردشگری صورت نمی گیرد. اگر مقرر است این فرهنگ زنده بماند، باید حمایت مالی، نمایشگاه دائمی و فضای عرضه برای تولیدکنندگان برقرار شود.
پیام فرهنگی و اجتماعی لباس محلی
نصیرزاده با اعلان اینکه لباس محلی حامل پیام فرهنگی است، اظهار داشت: لباس های ما فقط برای نمایش نیستند؛ هر رنگ و طرحی در آنها معنا دارد. رنگ های روشن نماد امید و زندگی است و ترکیب آنها با فرم پوشیده، نشانه وقار و حیا در فرهنگ ایرانی است.
وی در آخر تاکید کرد: می خواهم جوانان بدانند لباس محلی فقط یک یادگار قدیمی نیست؛ بلکه هویت ما است. اگر این لباس ها باردیگر به زندگی روزمره برگردند، در حقیقت ما اصالت و حجب ایرانی خودرا بازآفرینی کرده ایم.
لباس محلی گیلان، همچون دیگر پوشش های ایرانی، فراتر از زیبایی ظاهری است؛ نشانی از فرهنگ، خانواده و حیا. اگر این لباس ها باردیگر در جامعه امروز جا باز کنند، شاید بتوان گفت مد ایرانی نه در تقلید، بلکه در برگشت به ریشه ها معنا پیدا می کند. به اجمال، در گیلان، لباس های سنتی بطور معمول از چند بخش تشکیل می شود؛ بخش بالایی که شامل پیراهن بلند است و بخش پایینی که دامن های رنگی و شلوارهای دیلمانی را شامل می شود. این ترکیب، هم پوشیدگی دارد و هم با طبیعت شمال ایران سازگار است. اگر مقرر می باشد این فرهنگ زنده بماند، باید حمایت مالی، نمایشگاه دائمی و فضای عرضه برای تولیدکنندگان برقرار شود.
منبع: بیا شمال
این مطلب بیاشمال را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب