گزارش بیا شمال به نقل از مهر؛
كشف ۹۰ گور دوره اشكانی در لیارسنگ بن املش، حفاری ها ادامه دارد
بیا شمال: املش- ۹۰ گور متعلق به دوره اشكانی طی جستجوهای دیرینه شناسی در منطقه لیارسنگ بن املش كشف شده و به قول تیم دیرینه شناسی ادامه حفاری ها در این سایت از برنامه های میراث فرهنگی گیلان است.
خبرگزاری مهر، گروه استان ها- مهری شیرمحمدی و عباس ایمانی: پیش از آنكه سومین فصل از كاوش ها در محوطه باستانی «لیارسنگ بن» املش تمام شود یك روز را میهمان هیئت دیرینه شناسی مستقر در منطقه شدیم. چند ساعت پیاده روی در ارتفاعات صعب العبور بین ییلاقات دیلمان و املش می ارزید تا از نزدیك گورهای «خمره ای، دخمه ای و چاله ای» مردان خفته دوره اشكانی را در ارتفاعات املش ببینیم.
گرچه زمان حركت به سمت محل از شهرستان رشت و سیاهكل تا دیلمان باران شدیدی می بارید، اما از «اسپیلی» به آن طرف از میزان بارش ها كاسته شد و هرچه به سمت ییلاقات املش و روستاهای «عاشورآباد، دیارجان و شیه» جلوتر می رفتیم نه از نم باران خبری بود و نه از پوشش انبوه گیاهان جلگه ای.
نخستین توقف گاهمان، پایگاه پژوهشی و تحقیقاتی دیرینه شناسی مستقر در روستای «مُربو» با بخشی از یافته های كاوش شده در گورهای «لیارسنگ بن» و دیدن طرح ها و تصاویری كه تیم دیرینه شناسی تهیه كرده بود، بود.
از «مُربو» به بعد باید به سمت ارتفاعات صعب العبور در ییلاقات «شیه و شیرچاك» می رفتیم. تصور اینكه هیئت دیرینه شناسی روزانه چندین ساعت راهپیمایی را برای رسیدن به محل كاوش طی می كند با در نظر گرفتن اینكه چند نفر از گروه دیرینه شناسی بانوان دانش آموخته این رشته هستند دشوار می باشد.
حفاری های غیرمجاز در «لیارسنگ بن»
پس از حدود دو ساعت پیاده روی با یكی از باغداران محلی آشنا شدیم و توانستیم بخشی از اطلاعات عمومی منطقه را از وی دریافت نماییم. این فرهنگی بازنشسته به خبرنگار مهر اظهار داشت: از قدیم مردم منطقه، برای یافتن دفینه و گنج، قبرستان قدیمی را می كندند و تا سال ها پس از انقلاب هم كسی اعتراضی به آنها نمی كرد.
وی كوهی را كه به شكل «زین اسب» بود نشان داد و اضافه كرد: قبلا پایین دره روستایی بود و آن طرف رودخانه قبرستان این روستا قرار داشت و هرچه به سمت بالای تپه می رفتیم، قبرها از قدمت بیشتری برخوردار بود.
در حال حاضر این رودخانه خشك شده و از روستا و قبرستان هم خبری نیست. حتی از غاری كه باغدار آن را محل اتراق گله داران توصیف كرد هم دیگر اثری نیست. آن طرف رودخانه و در سینه كش كوه، سایت دیرینه شناسی گورستان باستانی «لیارسنگ بن» مشغول كاوش بودند.
گمانه زنی ها و صدور مجوز رسمی حفاری سازمان میراث فرهنگی
سرپرست هیئت باستانی شناسی در این باره به خبرنگار مهر اظهار داشت: این مجموعه باستانی در سال ۹۱ خورشیدی شناسایی و در همان سال مطالعات پژوهشی آن شروع شد.
وی با اشاره به اینكه پس از بررسی و شناسایی محوطه در سال ۹۳ گمانه زنی ها ادامه یافت و محدوده ای به وسعت ۲۷ هكتار بعنوان حریم میراثی تعیین شد، اضافه كرد: از همان تاریخ به مدت ۳ سال به صورت مستمر هیئتی در منطقه مستقر و توسط گروه های باستانی مورد كاوش قرار گرفت.
معاون میراث فرهنگی گیلان با اشاره به اینكه صعب العبور بودن مسیر دسترسی به محوطه و پیاده روی ۲ ساعته در روز برای اعضای گروه، كار حفاظت و حفاری از این گورستان باستانی را پرارزش و بسیار دشوار كرده است، افزود: بنابراین جستجوهای اضطراری در این محوطه باستانی در دستور كار میراث فرهنگی قرار گرفت تا آثار بدست آمده در گورها تخلیه شود.
كشف ۹۰گور باستانی
جهانی همینطور با اشاره به اینكه تابحال ۹۰ گور در این محدوده طی ۴ سال اخیر شناسایی شده است، اضافه كرد: در كاوش ها ۳ نوع گور كشف شده است. گورهای «چاله ای» كه ساختاری شبیه گورهای فعلی دارد، گورهای «دخمه ای» كه در آن یك چاله عمودی حفر و سپس به سمت دامنه كوه دخمه ای بوجود آمده و جسد را به همراه اشیای تدفینی داخل آن قرار داده و درب دخمه را با تخته سنگ هایی مسدود و چاله عمودی را هم با خاك پر می كردند. گورهای «خمره ای» كه عموما متعلق به كودكان نابالغ بود سه نوع گور كشف شده در این منطقه است.
وی با اشاره به شیوه تدفینی خمره ای توضیح داد: در این شیوه خمره های بزرگ ساخته و جسد را معمولا به شیوه چمباتمه ای داخل خمره می گذاشتند. گورهای خمره ای در گیلان تنها در محوطه «كلورز» رودبار شناسایی شد و نمونه هایی دیگر از آن در «گِرمی» دشت مغان، طاق بستان كرمانشاه و كنگاور و همینطور در جمهوری آذربایجان كشف شد. شاید علت این شیوه تدفینی تفكر نیالودن عناصر اربعه باشد كه در فرهنگ ما وجود داشت.
سرپرست هیئت دیرینه شناسی منطقه «لیارسنگ بن» با اشاره به اینكه این نوع از دفن كردن مردگان شاخص ترین نوع تدفین در دوره اشكانی بود، اضافه كرد: از گونه شناسی اشیایی كه در گورها شناسایی شده نشان داده است این گورها متعلق به اواسط تا اواخر دوره اشكانی است.
تدام حفاری ها با تخصیص اعتبار
معاون اداره كل میراث فرهنگی گیلان در پاسخ به این سوال كه اشیای كشف شده در كجا نگهداری می گردد و آیا كاوش ها ادامه می یابد، تصریح كرد: به علت ریزش گورهای دخمه ای و برای حفاظت اشیا از دستبرد حفاران غیرمجاز بخشی از اشیا كشف شده و یافته های «لیارسنگ بن» برای حفاظت به موزه دیرینه شناسی گیلان در رشت منتقل می گردد.
جهانی همینطور به ادامه حفاری ها هم اشاره نمود و اظهار داشت: بی گمان ادامه سایت های حفاری جدید در دستور كار میراث فرهنگی است و برای تداوم آن به دنبال جذب اعتبار هستیم و امیدواریم بتوانیم سال آتی هم این حفاری ها را ادامه دهیم.
علت مرگ اجساد كشف شده در «لیارسنگ بن» نیازمند بررسی های انسان شناسی
یكی از اعضای تیم دیرینه شناسی «لیارسنگ بن» هم درباره اشیای قدیمی و دفن شده در این گورها به خبرنگار مهر اظهار نمود: عمده وسایل كشف شده از نوع ظروف سفالی، جنگ افزارهایی كه همه از جنس آهن بوده و لوازم شخصی از جنس مفرغ است.
مجتبی چرمچیان با اشاره به اینكه بررسی قدمت این اشیا ثبات می كند كه آنها متعلق به دوره اشكانی است، تصریح كرد: می توان تایید نمود كه این گورها متعلق به ۱۹۵۰ تا اواخر دوره اشكانی و حتی دوره ساسانی است.
وی علت مرگ افراد مدفون شده در «لیارسنگ بن» را منوط به بررسی های انسان شناسی دانست و خاطرنشان كرد: از میان اسكلت های مكشوفه تنها یك نمونه اسكلت زن و مرد داخل یك گور پیدا شده است.
عضو تیم باستانی شناسی «لیارسنگ بن» افزود: چند نمونه گور هم كشف شده كه روی اسكلت ها را با كاه گِل پوشانده بودند كه احیانا این افراد مبتلا به یك بیماری اپیدمی در آن دوران بوده اند. البته نتایج پژوهش های آزمایشگاهی می تواند در این زمینه راهگشا باشد.
چرمچیان تصریح كرد: تابحال ۳۰ درصد یافته ها مورد بررسی و تحقیق قرار گرفته و لازم است به لحاظ انسان شناسی، انگل شناسی، ژنتیك دیرینه شناسی هم اجساد كشف شده مورد بررسی قرار گیرند.
این مطلب بیاشمال را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب